Wat kan ik als minderjarige verwachten van een zitting?
Vanaf 12 jaar kunt u straf krijgen in een zitting. Bij een zwaar strafbaar feit krijgt u straf van de rechter. Bij een licht strafbaar feit krijgt u straf van de officier van justitie of een Halt-straf.
Het strafproces
Wordt u verdacht van een strafbaar feit? Dan krijgt u te maken met het strafproces. In het strafproces beoordeelt de officier van justitie of de rechter of u schuldig bent. Het strafproces loopt van aangifte tot straf.
Licht strafbaar feit? Naar de officier van justitie of Halt-straf
Bij lichte strafbare feiten krijgt u een uitnodiging voor een zitting bij de officier van justitie. Dit heet een OTP-zitting of TRIP-zitting. Bij lichte strafbare feiten, zoals winkeldiefstal, kunt u ook een Halt-straf krijgen.
Zwaar strafbaar feit? Naar de rechter
Gaat het om zwaardere strafbare feiten? Dan krijgt u een dagvaarding. Dat is een uitnodiging voor een rechtszaak. In de dagvaarding staat bij welke rechter u moet verschijnen. Dit kan de kantonrechter, kinderrechter of meervoudige strafkamer zijn.
Bij een zwaar strafbaar feit zorgt de rechter dat u een advocaat krijgt. Bij een licht strafbaar feit moet u zelf een advocaat zoeken.
Kies uw situatie:
Halt-straf
Voor lichte strafbare feiten kan een politieagent of boa (buitengewoon opsporingsambtenaar) u naar bureau Halt sturen. Dit heet een ‘Halt-afdoening’. U gaat dan niet naar een zitting bij de officier van justitie of een rechter. Met een Halt-straf voorkomt u een strafblad.
Voor een Halt-straf gelden de volgende voorwaarden:
U bent tussen de 12 en 18 jaar.
U geeft toe dat u schuldig bent.
U kreeg niet meer dan 3 keer eerder een Halt-straf.
Het gaat om een licht strafbaar feit, bijvoorbeeld spijbelen of winkeldiefstal.
U bent jonger dan 16 jaar en uw ouders geven toestemming voor de Halt-straf.
Er zijn verschillende Halt-straffen
Bij bureau Halt heeft u een gesprek met uw ouders en een medewerker van Halt. Tijdens dit gesprek kunt u uw kant van het verhaal vertellen. De medewerker van Halt stelt u daarna een straf voor van maximaal 20 uur. Mogelijke straffen zijn:
een werkstraf
schade vergoeden aan het slachtoffer
tegen het slachtoffer zeggen dat het u spijt
een leerstraf, bijvoorbeeld een agressietraining
gesprekken met een Halt-medewerker en uw ouders
een combinatie van deze straffen
U hoeft een voorgestelde Halt-straf niet te accepteren. Dit kunt u direct tegen de politieagent of boa zeggen, of later tegen de Halt-medewerker. U krijgt dan een OTP-zitting of een zitting bij de rechter. Hiermee loopt u risico op een strafblad.
OTP-zitting of TRIP-zitting
Bij een OTP-zitting (Oproep ten Parkette) verdenkt de officier van justitie u van een licht strafbaar feit, bijvoorbeeld winkeldiefstal of belediging van een politieagent. Een OTP-zitting heet ook wel een TRIP-zitting (Transactie in Persoon). U krijgt hierover een brief van de officier van justitie. Uw ouders krijgen ook een uitnodiging voor de zitting.
De Kinderbescherming doet onderzoek
Vóór de zitting komt er een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming. De Kinderbescherming stelt bijvoorbeeld vragen aan u, uw familie en school. Daarna geeft de Kinderbescherming advies aan de officier van justitie over een straf.
Tijdens de OTP-zitting heeft u een gesprek met de officier van justitie of iemand die namens hem werkt. U kunt dan uw kant van het verhaal vertellen. Daarna hoort u meteen of u een straf krijgt. Er is geen rechter bij deze zitting.
U kunt verschillende straffen krijgen
De officier van justitie kan verschillende straffen voorstellen:
geldboete
taakstraf van maximaal 60 uur
schade vergoeden aan het slachtoffer
Gaat u akkoord met de straf? Dan hoeft u niet naar de rechter. U kunt wel een strafblad krijgen.
Gaat u niet akkoord? Of houdt u zich later niet aan de afspraken? Dan vraagt de officier van justitie aan de rechter om u te straffen.
Soms krijgt u geen straf
De officier van justitie kan uw strafzaak ook ‘seponeren’. U krijgt dan geen straf. Er is bijvoorbeeld niet genoeg bewijs, of u heeft de schade al vergoed.
Soms moet u zich nog een tijd aan voorwaarden houden, bijvoorbeeld:
gedragstraining, zoals een agressietraining
Houdt u zich niet aan de voorwaarden? Dan kan de officier van justitie de rechter vragen om u alsnog te straffen.
Zitting rechter
U krijgt eerst een brief met de oproep voor de zitting, de dagvaarding. Hierin staat naar welke rechter u moet:
kantonrechter: bij overtredingen, zoals te veel spijbelen of graffiti spuiten
kinderrechter: bij zwaardere overtredingen of een misdrijf, zoals diefstal of mishandeling
meervoudige strafkamer: bij ingewikkelde of ernstige misdrijven, zoals moord
De zitting voor minderjarigen is meestal niet openbaar. Dit betekent dat er geen pers en publiek bij mag zijn.
Wanneer bent u verplicht om naar een zitting te gaan?
Krijgt u een oproep voor een zitting van de kantonrechter? Dan mag u zelf kiezen of u naar de zitting gaat of niet. Bij de kinderrechter en de meervoudige strafkamer heeft u als minderjarige een 'verschijningsplicht'. U moet naar deze zitting gaan.
Meestal moeten uw ouders ook naar de zitting komen. Dit hoeft niet:
als uw ouder geen gezag over u heeft
bij een overtreding, bijvoorbeeld op verboden terrein lopen
als dit niet in uw belang is, bijvoorbeeld bij slecht contact met uw ouders
De Kinderbescherming doet onderzoek
Vóór de zitting komt er een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming naar uw situatie. De Kinderbescherming stelt bijvoorbeeld vragen aan u, uw familie en school. Daarna geeft de Kinderbescherming advies aan de officier van justitie en rechter over een straf.
Hoe verloopt een zitting?
Aan het begin van de zitting controleert de rechter uw gegevens. Hij legt kort uw rechten uit en vertelt wat er gaat gebeuren.
De officier van justitie vertelt waarvan hij u verdenkt.
De rechter onderzoekt uw strafzaak door vragen te stellen aan u, uw ouders en de officier van justitie. Soms ondervraagt hij ook getuigen of deskundigen, zoals een psychiater.
De rechter bespreekt een schadevergoeding als een slachtoffer daar om vraagt.
Soms vertelt een slachtoffer over de gebeurtenis en de gevolgen daarvan. Dit heet spreekrecht.
De officier van justitie vertelt welke straf hij eist.
U mag reageren en uw kant van het verhaal vertellen.
Bij de kantonrechter of kinderrechter hoort u meestal meteen de uitspraak. Bij de meervoudige strafkamer kan dit 2 weken duren, omdat zij eerst moeten overleggen. Bent u het niet eens met de uitspraak? Dan kunt u in hoger beroep.
U krijgt de uitspraak ook per post.
Welke straffen geeft de kantonrechter?
Een kantonrechter kan u de volgende straffen geven:
geldboete
schade vergoeden aan het slachtoffer
combinatie van deze straffen
Welke straffen geven de kinderrechter en de strafkamer?
Bij de kinderrechter en de meervoudige strafkamer kunt u alle straffen krijgen, bijvoorbeeld:
geldboete
taakstraf
PIJ-maatregel (‘jeugd-tbs’)
schade vergoeden aan het slachtoffer
maximaal 1 jaar jeugddetentie als u jonger dan 16 jaar bent
maximaal 2 jaar jeugddetentie als u 16 of 17 jaar bent
combinatie van deze straffen
Bent u 16 of 17 jaar? Dan kan de rechter u door het adolescentenstrafrecht zwaarder straffen, via het gewone strafrecht.
De rechter kan u ook vrijspreken, bijvoorbeeld omdat er niet genoeg bewijs is voor uw schuld.
Strafblad minderjarige
Bij een veroordeling door de kinderrechter of meervoudige strafkamer krijgt u altijd een strafblad. Ook bij vrijspraak. Bij een veroordeling door de kantonrechter krijgt u soms een strafblad.