Wat kan ik als minderjarige verwachten van een zitting?

Voor lichte strafbare feiten kan een politieagent of boa (buitengewoon opsporingsambtenaar) u naar bureau Halt sturen. Dit heet een ‘Halt-afdoening’. U gaat dan niet naar een zitting bij de officier van justitie of een rechter. Met een Halt-straf voorkomt u een strafblad.

Voor een Halt-straf gelden de volgende voorwaarden:

• U bent tussen de 12 en 18 jaar.
• U geeft toe dat u schuldig bent.
• U kreeg niet meer dan 3 keer eerder een Halt-straf.
• Het gaat om een licht strafbaar feit, bijvoorbeeld spijbelen of winkeldiefstal.
• U bent jonger dan 16 jaar en uw ouders geven toestemming voor de Halt-straf.

Soorten Halt-straf

Bij bureau Halt heeft u een gesprek met uw ouders en een medewerker van Halt. Tijdens dit gesprek kunt u uw kant van het verhaal vertellen. De medewerker van Halt stelt u daarna een straf voor van maximaal 20 uur. Mogelijke straffen zijn:

• een werkstraf
• schade vergoeden aan het slachtoffer
• tegen het slachtoffer zeggen dat het u spijt
• een leerstraf, bijvoorbeeld een agressietraining
• gesprekken met een Halt-medewerker en uw ouders
• een combinatie van deze straffen

U hoeft een voorgestelde Halt-straf niet te accepteren. Dit kunt u direct tegen de politieagent of boa zeggen, of later tegen de Halt-medewerker. U krijgt dan een OTP-zitting of een zitting bij de rechter. Hiermee loopt u risico op een strafblad.

Bij een OTP-zitting (Oproep ten Parkette) verdenkt de officier van justitie u van een licht strafbaar feit, bijvoorbeeld winkeldiefstal of belediging van een politieagent. Een OTP-zitting heet ook wel een TRIP-zitting (Transactie in Persoon). U krijgt hierover een brief van de officier van justitie. Uw ouders krijgen ook een uitnodiging voor de zitting.

Vóór de zitting komt er een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming. De Kinderbescherming stelt bijvoorbeeld vragen aan u, uw familie en school. Daarna geeft de Kinderbescherming advies aan de officier van justitie over een straf.

Tijdens de OTP-zitting heeft u een gesprek met de officier van justitie of iemand die namens hem werkt. U kunt dan uw kant van het verhaal vertellen. Daarna hoort u meteen of u een straf krijgt. Er is geen rechter bij deze zitting.

Straffen OTP-zitting

De officier van justitie kan u de volgende straffen voorstellen:

• geldboete
• taakstraf van maximaal 60 uur
• schade vergoeden aan het slachtoffer

Gaat u akkoord met de straf? Dan hoeft u niet naar de rechter. U kunt wel een strafblad krijgen.

Gaat u niet akkoord? Of houdt u zich later niet aan de afspraken? Dan vraagt de officier van justitie aan de rechter om u te straffen.

Sepot OM

De officier van justitie kan uw strafzaak ook ‘seponeren’. U krijgt dan geen straf. Er is bijvoorbeeld niet genoeg bewijs, of u heeft de schade al vergoed.

Soms moet u zich nog een tijd aan voorwaarden houden, bijvoorbeeld:

• toezicht en begeleiding door jeugdreclassering
• gedragstraining, zoals een agressietraining

Houdt u zich niet aan de voorwaarden? Dan kan de officier van justitie de rechter vragen om u te straffen.

U krijgt eerst een brief met de oproep voor de zitting, de dagvaarding. Hierin staat naar welke rechter u moet:

• kantonrechter: bij overtredingen, zoals te veel spijbelen of graffiti spuiten
• kinderrechter: bij zwaardere overtredingen of een misdrijf, zoals diefstal of mishandeling
• meervoudige strafkamer: bij ingewikkelde of ernstige misdrijven, zoals moord

De zitting voor minderjarigen is meestal niet openbaar. Dit betekent dat er geen pers en publiek bij mag zijn.

Verschijningsplicht zitting

Krijgt u een oproep voor een zitting van de kantonrechter? Dan mag u zelf kiezen of u naar de zitting gaat of niet. Bij de kinderrechter en de meervoudige strafkamer heeft u als minderjarige een 'verschijningsplicht'. U moet naar deze zitting gaan.

Meestal moeten uw ouders ook naar de zitting komen. Dit hoeft niet:

• als uw ouder geen gezag over u heeft
• bij een overtreding, bijvoorbeeld op verboden terrein lopen
• als dit niet in uw belang is, bijvoorbeeld bij slecht contact met uw ouders

Advies Kinderbescherming

Vóór de zitting komt er een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming naar uw situatie. De Kinderbescherming stelt bijvoorbeeld vragen aan u, uw familie en school. Daarna geeft de Kinderbescherming advies aan de officier van justitie en rechter over een straf.

Verloop zitting

• Aan het begin van de zitting controleert de rechter uw gegevens. Hij legt kort uw rechten uit en vertelt wat er gaat gebeuren.
• De officier van justitie vertelt waarvan hij u verdenkt.
• De rechter onderzoekt uw strafzaak door vragen te stellen aan u, uw ouders en de officier van justitie. Soms ondervraagt hij ook getuigen of deskundigen, zoals een psychiater.
• De rechter bespreekt een schadevergoeding als een slachtoffer daar om vraagt.
• Soms vertelt een slachtoffer over de gebeurtenis en de gevolgen daarvan. Dit heet spreekrecht.
• De officier van justitie vertelt welke straf hij eist.
• U mag reageren en uw kant van het verhaal vertellen.
• Bij de kantonrechter of kinderrechter hoort u meestal meteen de uitspraak. Bij de meervoudige strafkamer kan dit 2 weken duren, omdat zij eerst moeten overleggen.
• U krijgt de uitspraak ook per post.

Straffen kantonrechter

Een kantonrechter kan u de volgende straffen geven:

• geldboete
• taakstraf
• schade vergoeden aan het slachtoffer
• combinatie van deze straffen

Straffen kinderrechter en strafkamer

Bij de kinderrechter en de meervoudige strafkamer kunt u alle straffen krijgen, bijvoorbeeld:

• geldboete
• taakstraf
• vrijheidsbeperkende maatregel
• gedragsbeïnvloedende maatregel
• PIJ-maatregel (‘jeugd-tbs’)
• schade vergoeden aan het slachtoffer
• maximaal 1 jaar jeugddetentie als u jonger dan 16 jaar bent
• maximaal 2 jaar jeugddetentie als u 16 of 17 jaar bent
• combinatie van deze straffen

Bent u 16 of 17 jaar? Dan kan de rechter u door het adolescentenstrafrecht zwaarder straffen, via het gewone strafrecht.

De rechter kan u ook vrijspreken, bijvoorbeeld omdat er niet genoeg bewijs is voor uw schuld.

Strafblad minderjarige

Bij een veroordeling door de kinderrechter of meervoudige strafkamer krijgt u altijd een strafblad. Ook bij vrijspraak. Bij een veroordeling door de kantonrechter krijgt u soms een strafblad.