Moet ik een erfenis aanvaarden of verwerpen?

Als u een keuze heeft gemaakt voor aanvaarden of verwerpen, kunt u deze niet meer terugdraaien. Onderzoek daarom goed of er schulden zijn.

Deed u goed onderzoek en blijkt er later toch een schuld te zijn? Dan kunt u soms uw keuze van zuiver aanvaarden veranderen in beneficiair aanvaarden. U moet dat aan de kantonrechter vragen binnen 3 maanden nadat u de schuld ontdekte. U moet bewijzen dat u goed heeft onderzocht of er schulden waren. De rechter keurt deze verandering niet snel goed.

Een boedelbeschrijving is een lijst van alle spullen en alle schulden die iemand had toen hij overleed.

Als de waarde van de spullen hoger is dan de waarde van de schulden, is de erfenis positief. U kunt dan alle schulden uit de erfenis betalen.

Als de waarde van de schulden hoger is dan de waarde van de spullen, is de erfenis negatief. U kunt de erfenis dan beter beneficiair aanvaarden of verwerpen.

Als u de erfenis beneficiair aanvaardt, moet u de erfenis ‘vereffenen’. Dit zijn officiële regels die zorgen dat u de erfenis eerlijk verdeelt onder iedereen die nog geld krijgt.

De regels voor vereffenen zijn ingewikkeld. Het is daarom goed om hulp te vragen van een notaris. U kunt ook algemene vragen stellen via de Notaristelefoon.

U moet in ieder geval:

• zorgen dat de erfenis niet minder waard wordt. U kunt proberen te voorkomen dat schulden hoger worden. Of u kunt aandelen verkopen voordat ze minder waard worden.
• aan de rechtbank laten weten dat er een negatieve erfenis is
• een brief sturen aan alle mensen van wie u weet dat ze nog geld krijgen. In de brief vraagt u naar de bedragen waarop ze recht hebben.
• een boedelbeschrijving maken
• als het nodig is: spullen verkopen, zodat u het geld kunt gebruiken om schulden te betalen
• schulden betalen

U bepaalt zelf of u een erfenis (beneficiair) aanvaardt of verwerpt. Maar als u in de bijstand of een schuldhulptraject zit, mag u dat soms niet zelf beslissen. Of er zijn andere regels waarmee u rekening moet houden. Vertel uw contactpersoon of schuldhulpverlener daarom zo snel mogelijk na het overlijden dat u erfgenaam bent geworden.

Erfenis en bijstandsuitkering

Ontvangt u een bijstandsuitkering en krijgt u een erfenis? Dan moet u zich houden aan de regels van uw gemeente.

U mag bijvoorbeeld een positieve erfenis meestal niet verwerpen. De gemeente kan dat zien als een ‘benadelingshandeling’. U kunt namelijk geld krijgen om van te leven, maar neemt dat niet aan. De gemeente kan dan beslissen uw uitkering tijdelijk helemaal te stoppen of te verlagen. Of uw deel van de erfenis opvragen bij de andere erfgenamen.

Aanvaardt u de erfenis en heeft u daardoor te veel spaargeld voor een bijstandsuitkering? Dan kan de gemeente uw uitkering stoppen. U mag uw erfenis niet te snel opmaken. Vraag uw gemeente wat de regels hiervoor zijn.

Als uw spaargeld weer laag genoeg is, kunt u mogelijk opnieuw een bijstandsuitkering krijgen. Uw nieuwe bijstandsuitkering vraagt u dan zelf aan.

Erfenis en schuldhulpverlening

Zit u in de schuldhulpverlening? Vertel uw consulent of casemanager van de gemeente zo snel mogelijk na het overlijden dat u erfgenaam werd. Bespreek samen uw situatie. U kunt het geld uit de erfenis gebruiken om uw schulden te betalen.

Erfenis en bewindvoerder

Een bewindvoerder of curator moet beneficiair aanvaarden of verwerpen. Voor verwerpen heeft hij toestemming nodig van de rechter. Hij krijgt de toestemming alleen als hij kan laten zien dat de erfenis negatief is.

Als u in de WSNP zit, beslist uw WSNP-bewindvoerder of u de erfenis aanvaardt of verwerpt. Hij kan beneficiair aanvaarden of met toestemming van de rechter verwerpen.

Woonde de persoon van wie u erft in het buitenland toen hij overleed? Dan gelden de regels van dat land. Deze regels bepalen:

• of u erfgenaam bent
• of u kunt aanvaarden of verwerpen
• wat de gevolgen zijn van aanvaarden of verwerpen

Soms staat in een testament dat het Nederlandse recht geldt. Dan bepalen de Nederlandse regels of u erfgenaam bent en hoe u de erfenis moet regelen.

In Nederland aanvaarden of verwerpen

Gaat het om een erfenis uit een land binnen de EU? Dan kunt u aanvaarden of verwerpen in Nederland. U vult een formulier in bij de griffie van de rechtbank van uw woonplaats. Of doe dit bij een notaris. Hij stuurt het formulier dan naar de rechtbank.

Gaat het om een erfenis uit een land buiten de EU en is er bezit in Nederland? Dan kunt u aanvaarden of verwerpen door een formulier in te vullen bij de rechtbank in Den Haag. U kunt dit zelf regelen bij de griffie van de rechtbank. U kunt het formulier ook invullen bij een notaris. Hij stuurt het dan naar de rechtbank.

Een notaris kan u meer informatie geven over de regels voor een buitenlandse erfenis.

Ook kinderen onder de 18 jaar kunnen erfgenaam zijn. Zij mogen de erfenis niet zelf aanvaarden of verwerpen. Hun wettelijke vertegenwoordiger moet dit voor ze doen. Meestal is dit een ouder met gezag.

De ouder moet volgens de wet de erfenis beneficiair aanvaarden. Is de erfenis negatief? Dan kan hij binnen 3 maanden toestemming vragen aan de rechter om toch te mogen verwerpen. Doet hij niets? Dan heeft het kind na 3 maanden de erfenis automatisch beneficiair aanvaard.

Door de beneficiaire aanvaarding moet de erfenis worden vereffend. Is de erfenis positief? Dan hoeft dit niet in deze situaties:

• Er is een executeur die verklaart dat er genoeg geld is om de schulden te betalen.
• De kantonrechter geeft toestemming om niet te vereffenen.