Kan ik ouderlijk gezag aanvragen?

Bij het ouderlijk gezag horen een aantal rechten en plichten:

• U heeft het recht en de plicht om het kind op te voeden en te verzorgen. Door het ouderlijk gezag mag u keuzes maken in de opvoeding. Zo mag u samen kiezen waar het kind gaat wonen of waar het kind naar school gaat.
• U bent onderhoudsplichtig voor het kind. Dat betekent dat u de plicht heeft om financieel voor uw kind te zorgen. U moet de kosten voor verzorging en opleiding betalen. Dit duurt minimaal tot het kind 21 jaar is.
• U bent verantwoordelijk voor het gedrag van uw kind. Zo bent u aansprakelijk als uw kind jonger is dan 14 jaar en schade veroorzaakt.
• U bent de wettelijke vertegenwoordiger van het kind totdat het kind 18 jaar wordt. Uw kind mag bijvoorbeeld geen duur abonnement afsluiten zonder uw toestemming.

Nee, voogdij is het gezag door een niet-ouder. Ouders kunnen dus nooit voogd zijn over hun kinderen. Een voogd heeft wel dezelfde verplichtingen als een ouder met ouderlijk gezag. Namelijk het opvoeden en verzorgen van het kind. De rechter wijst de voogd aan.

De rechter kan bijvoorbeeld een voogd aanwijzen in deze situaties:

• De ouders mogen geen gezag hebben. Zij kunnen bijvoorbeeld niet goed zorgen voor hun kind. Of de moeder is onder de 18 jaar.
• De ouders zijn overleden. De ouders kunnen in hun testament zetten wie de voogd moet zijn.

Heeft u als ouder alleen het ouderlijk gezag? Dan is er geen toestemming nodig van de andere ouder voor verhuizen. Houd wel rekening met afspraken die u met uw ex-partner over de omgang maakte. Bijvoorbeeld in een ouderschapsplan. 

Heeft u gezamenlijk ouderlijk gezag? Dan is er toestemming nodig van de ouder die ook gezag heeft.

Weigert de ouder met gezag om toestemming te geven? Dan kunt u vervangende toestemming vragen bij de rechter. Hiervoor is een advocaat verplicht.

Reizen naar het buitenland

Ook voor vakanties naar het buitenland moet u soms toestemming vragen aan de andere ouder.

Na het einde van een huwelijk of geregistreerd partnerschap houden beide ouders het ouderlijk gezag. Behalve als de rechter het gezag toewijst aan een van de ouders.

Einde samenwonen

Woonde u samen zonder dat u getrouwd was? Dan houdt u het ouderlijk gezag als u dit tijdens het samenwonen ook al had. De rechter kan het gezag aan een van de ouders toewijzen.

Heeft u uw kind vóór 1 januari 2023 erkend? Maar had u tijdens uw relatie niet samen het ouderlijk gezag? Dan kunt u na de relatie gezamenlijk ouderlijk gezag aanvragen.

Geeft de moeder met gezag geen toestemming? Dan kunt u bij de rechter vervangende toestemming vragen. U heeft hiervoor een advocaat nodig. De rechter bekijkt dan of het in het belang van uw kind is dat u ouderlijk gezag krijgt. De rechter kan uw kind van 12 jaar of ouder om zijn of haar mening vragen.

Heeft u uw kind niet erkend? En had u niet samen het gezag tijdens uw relatie? Dan kunt u uw kind alsnog erkennen. Door de erkenning krijgt u meestal gezamenlijk ouderlijk gezag. Er zijn uitzonderingen.

Uittreksel gezagsregister

Twijfelt u of u het ouderlijk gezag heeft? Dan kunt u een uittreksel uit het gezagsregister aanvragen bij de rechtbank. Hier staat wie ouderlijk gezag over het kind heeft.

Heeft u samen het gezag? En overlijdt een ouder met het gezag? Dan blijft de andere ouder met gezag over. Deze ouder kan met een nieuwe partner het gezamenlijk gezag aanvragen. U dient dan een verzoek tot gezamenlijk gezag in bij de rechtbank. Voor een verzoek tot gezag heeft u een advocaat nodig.

Voogd aanwijzen

Is er geen ouder met gezag meer? Dan kan de rechter het gezag aan een ander geven, bijvoorbeeld een familielid.

U kunt bij de notaris laten opschrijven wie u als voogd wil na overlijden. Dit heet 'testamentaire voogdij'. Ook kunt u door een aantekening in het gezagsregister het gezag regelen na uw overlijden.